Tebessüm Kahvesi

Üsküdar’ın “Tebessümü”

Tarihi Burhan Felek Köşkü'nün bahçesinde, alışılmadık bir personel tarafından işletilen, sıcak ve ufak bir Kahve var: Tebessüm Kahvesi

Haber ve Fotoğraflar: Murathan Özlü

Üsküdar Belediyesi, iki yıl önce ilginç bir projenin temellerini attı. Down Sendromlu gençlerin topluma kazandırılması ve “kendi ayakları üzerinde durabilmelerini” amaçlayan projenin adı ‘Tebessüm Kahvesi’. Projenin müdürü, Çocuk Geliştirme Uzmanı Şermin Çoban. Kâr amacı gütmeyen bir proje olan Tebessüm Kahvesi’nde çalışan Down Sendromlu insanların sigortaları var ve kendi paralarını kazanıyorlar. ''Kâr amacı gütmememiz, çocukları pozitif etkiliyor'' diyor Şermin Çoban.

Haftanın Yedi Günü Açık
400 yıllık Burhan Felek Köşkü'nün bahçesinde, korunaklı ve sakin bir ortamda bulunan kahve haftanın yedi günü, sabah 08.00 ile 20.00 arasında açık. Burada çalışan Down Sendromlu gençler bu çalışma süresini altı saatlik iki vardiya (08.00-14.00 ve 14.00-20.00) şeklinde geçiriyorlar.

Belediye Teklifi Hemen Kabul Etti
Çoban, projenin hayata geçiriliş sürecini şöyle anlatıyor, ''Üsküdar Belediyesi’nden Fatih bey bu projenin fikir babası. Burada çalışan arkadaşlarımızdan Emre Şener belediyeye sıkça gidip gelen birisi. Belediye çalışanlarıyla muhabbet etmeyi, orada bulunmayı çok seviyor. Projenin çıkış cümlesi ‘Biz bu çocuklar için ne yapabiliriz?’ oldu. Hatta Fatih beyin de bedensel engeli var. Belediyeye bu teklifi götürdü, hemen kabul edildi.''

Sosyal Hayata Adapte Oluyorlar
Tebessüm Kahvesi Projesi’nin amacı, orada çalışan Down Sendromlu gençlerin iş hayatına ve sosyal yaşama adapte olmalarını sağlamak. Gençlerin hepsi aileleri ile yaşıyor. ''Paralarını kazanıyorlar, sigortalı bir işte çalışıyorlar. Burada çalışan arkadaşlarımızın, mesela tek başına toplu taşıma kullanabilmelerini istiyoruz. Ki şu an altı arkadaşımız tek başına toplu taşıma kullanabiliyor. Ayrıca, dört arkadaşımız okuma-yazma biliyor'' diyor, Şermin Çoban.
Ancak Şermin Çoban,  Down Sendromlu gençleri yine de koruduklarını belirterek “Onlar bize ailelerinin emaneti, buraya gelen insanları tanımıyoruz. O yüzden bir yandan da onları korumamız gerek'' diyor.

Türkiye’de Engel Durumuna Göre Sınıflandırma Yapılmalı
''Bence Türkiye'de engel durumlarına göre meslek sınıflandırması yapılmalı'' diyen Şermin Çoban, Tebessüm Kahvesi'nde çalışan gençlerin davranış eğitimi aldıklarını belirtiyor.
Çoban, ''Down Sendromlu gençlerde çok baskın bir özellik vardır; yeni tanıştıkları insanlara sarılmak, onları öpmek isterler. Ancak burası bir iş yeri, onlar da çalışan oldukları için onlara bu konuda bir eğitim verdik'' ifadelerini kullanıyor.

Fazla Korumacı Davranmak Özgüven Kırabilir

Kahve'de çalışan gençler ‘kendilerinin daha farkındalar.’ Çoban'a göre, toplumdaki engelliye bakış açısı, ‘onlar yapamaz ben yapayım’ düşüncesi ve bu durum engelli insanların özgüvenini kırıyor.  ''Onların kendilerinin farkında olmalarına izin vermemiz, vicdanımıza yenik düşmememiz'' gerektiğini ifade ediyor Şermin Çoban ve bu konuda şöyle bir örnek veriyor, “İnsanlar buraya geldiklerinde ‘canım cicim’ diye sanki bebek sevmeye geliyorlar.  Burada çalışan bir arkadaşımız bu muameleyi istemeyerek 36 yaşında olduğunu vurgulamıştı.”

En Fazla 10 Personel
Kahve'de 2.5 yıldır çalışan Down Sendromlu gençler değişmemiş. Şu an dokuz kişi çalışıyor. Çoban'ın ifadesine göre çalışan sayısı onmuş, fakat bir personeli bir restorana istihdam etmişler. Dışarıdan bir aile, kendi çocuğu için başvurursa eğer, personel sayısı on kişiyi geçmeyecekse kabul edilme ihtimali var. ''Onlara yararlı olmamız açısından on iyi bir rakam''  diyor Şermin Çoban. Ayrıca Down Sendromlu gençlere yardım etmek için belediyenin sağladığı personel desteği de var. 

Tebessüm Kahvesi zaman zaman, özellikle hafta sonu ve yaz aylarında yoğun oluyor. Bu yoğunluk çalışan gençlerin hoşuna gidiyor. ''Yoğunluk olmayınca sıkılıyorlar. Çok kişi olması hoşlarına gidiyor, aralarında yarışıyorlar'' ifadelerini kullanıyor Şermin Çoban.